Tübitak- Ekolojik piramit nedir? Ne işe yarar? (Nuray Kebabcı)
Ekosistemlerde yeşil bitkiler kendilerine gerekli olan maddeleri kendileri
yaparak büyür ve gelişirler. Otçul hayvanlar (herbivor) bitkileri yer, etçil
hayvanlar da (karnivor) otçul hayvanları ya da birbirlerini yerler. Ölü bitki
ve hayvanlar, toprakta ya da su ekosisteminde elementlere ayrışır ve yapıcı
organizmalar tarafından yeniden kullanılırlar. Böylece besin döngüsü bozulmadan
sürer. Yani, tüm canlılar arasında besinsel bir ilişki bulunur. Bu ilişkinin
bir şeması hazırlandığında, ortaya piramidi andıran bir yapı çıkar. Ekolojide
bu piramide “besin piramidi” denir.
Besin piramidi, bir besin seviyesinden ötekine enerji olarak geçen besinin
verim oranını gösterir. Pek çok besin piramidinde, tahminen tüketilen besinin
yalnızca %10’u biyokütleye dönüşür. Geri kalan kısım, hazmedilmemiş olarak ya
da solunum ya da boşaltım atığı olarak kalır. Yani, piramidin her bir üst
basamağına geçişte kullanılan maddenin (besinsel madde) yalnızca %10’u
aktarılır. Bu, alttaki besin yapısının en üsttekini desteklemesi için çok büyük
olması gerektiği anlamına gelir. Örneğin, 1000 kg ot, yalnızca 100 kg tavşanı
besleyebilir. 100 kg tavşan, yalnızca 10 kg tilkiyi besleyebilir. 10 kg tilki,
yalnızca 1 kg kartalı besleyebilir. Elbette, bu örnek ekosistemde yaşayan tüm
bitki, otçul ve etçil hayvanlar olmak üzere besin zincirinin en alt
basamağından en tepesine kadar genişletilir. Bir ekosistemde yaşayan canlılar
arasındaki bu besin geçişlerinin anlaşılması sayesinde, ekologlar, yalnızca
bitkilerin durumuna bakarak, sistemde yaşayan tüketicilerin de miktarını tahmin
edebilirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder